Muzeum w Gorlicach.
Siemion Kużykowski z żoną Jewdokiją i braćmi Joannem i Aleksiejem złożyli w darze do cerkwi Przenajświętszej Bogarodzicy w Grybowie Apostoł. Księga wyszła drukiem we Lwowie w drukarni brackiej w 1696 roku. Inskrypcja na Apostole poświadcza, że przy końcu XVII wieku w Grybowie istniała cerkiew prawosławna. Polska historiografia ten fakt przemilcza.


Apostoł zachował się do naszych czasów. Do niedawna przechowywał go w swoich zbiorach władyka Adam, od kilku lat uświetnia zbiory Muzeum w Centrum Diecezjalnym przy cerkwi Świętej Trójcy w Gorlicach. Oprócz Apostołu w gablotach wyłożone są księgi z drukarni Iwana Fiodorowa, Spirydona Sobala, monasteru w Poczajowie, drukarni książąt Ostrogskich i Mamoniczów. Pięknie prezentują się Anałogiony, Ewangelie, akafistniki, ustawy cerkiewne. Najstarszą księgą jest Mineja Świąteczna, wydana we Lwowie w 1638 r. w drukarni brackiej. W sali, gdzie znajdują się księgi, można oglądać także ikony z bieszczadzkich cerkwi i dwa podświeczniki z XVII wieku z cerkwi w Pielgrzymce.


Muzeum posiada kolekcję 63 obrazów cerkwi łemkowskich w Karpatach po południowej i północnej stronie.


- To kolekcja pana Popiela, syna duchownego - mówi o. Roman Dubec, proboszcz gorlickiej parafii od 1995 roku. - Mieszka w Kanadzie. Tam właśnie postanowił stworzyć kolekcję. Obrazy łemkowskich cerkwi zamówił u Pawła Łopaty, ukraińskiego malarza. W 1999 roku przekazał je muzeum, które wcześniej powstało z błogosławieństwa władyki Adama.


Oprócz tych obrazów są tam obrazy cerkwi łemkowskich, budowanych przez prawosławnych jeszcze przed wojną. W latach 20. na Łemkowszczyźnie nasilił się ruch powrotu Łemków do prawosławia. Ale prawosławni nie mogli, zgodnie z literą konkordatu, przejmować cerkwi grekokatolickich. Budowali więc własne. Zbudowali ich ponad 50. Do dziś zachowały się cztery - w Bartnem, Bodakiach, Kwiatoniu i Wawrzce. W ostatniej miejscowości świątynię przejął Kościół rzymskokatolicki.


Na podstawie fotografii i relacji wiernych przedwojenne cerkwie odtwarza Dymytro Sołynko. Namalował już 12. Wszystkie trafiły do muzeum.
6 września otwarto w muzeum izbę pamiątek poświęconych o. Piotrowi Taranowskiemu. Był synem przedwojennego proboszcza we Florynce. W czasie wojny o. Piotr wraz z wiernymi wyjechał na Ukrainę. Pamiątki po ojcu przekazała córka Angelina. Wśród nich są obrusy i serwetki ręcznie wyszywane przez matuszkę Olgę Taranowską.


W jednej z muzealnych sal oglądać można szaty liturgiczne i sprzęty cerkiewne, a nawet pierwszy żezł władyki Adama. W innej sali - kolekcję związaną z rodziną Popielów ze wsi Dobra Szlachecka.


Muzeum, o które dba o. Roman Dubec, często odwiedza młodzież z gorlickich szkół i Łemkowie z całego świata.


Oprócz muzeum w budynku diecezjalnego centrum działa bursa na 30 miejsc noclegowych. Parafia o. Romana liczy trzydzieści dwie rodziny (150 osób). Należą do niej Gorlice i trzy wsie. .

Diecezjalny Ośrodek Kultury Prawosławnej Elpis w Gorlicach (c)2009-2024. All rights reserved.
Strona współfinansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
daka Studio